„მომწურდი საოცარი ძალით“

      წერილი მეთერთმეტე_მეთორმეტე

1973 წლის სამ მარტს, თავის კაბინეთში დაგვიბარა საკავშირო რადიოს მუსიკალური გადაცემების მთავარმა რედაქტორმა გენადი ჩერკასოვმა. თავდაპირველად გულითადად მოგვილოცა დიდი წარმატება, ჩვენი ორი სიმღერის მიღება «დკს»-ში. შემდეგ დაწვრილებით აგვიხსნა, თუ რა«გზას» გაივლიდა ეს სიმღერები საკავშირო რადიოს სისტემის მეშვეობით, ჩვენგან სრულიად დამოუკიდებლად! ვფიქრობ,  გაზეთ «ალიონის» პატივცემულო მკითხველებო თვენთვისაც კარგი და საინტერესო იქნება ეს ინფორმაცია.

პირველი – საკავშირო რადიოს «ოქროს ფონდში» მიღებული სიმღერები გადაეგზავნება საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკების ყველა რადიო კომიტეტებს (მათ შორის საქართველოს რადიო კომიტეტსაც), რომლებსაც კანონის მიხედვით ევალებათ, თვეში ერთხელ მაინცგაუშვან ეფირში ეს სიმღერები, როგორ უმაღლესი ხარისხის ჩანაწერი!  ასეთი ჩანაწერების ეფირში გამოყენება რესპუბლიკების რადიო კომიტეტებისთვის შეუზღუდავია.

მეორე – ჩანაწერები შესრულებული უცხო ენაზე,  გადაეცემა გოსკომიტეტის სპეციალურ რედაქციებს, ვინც რადიო გადაცემებს ავრცელებს საზღვარგარეთის ქვეყნებში! სხვა სიტყვებით ჩვენი ორი ნეაპოლიტანური სიმღერის ჩანაწერი გადაეცა რადიო კომიტეტის იტალიურ რედაქციას.

მესამე – «ოქროს ფონდში» მიღებული ჩანაწერები ავტომატიურად ეგზავნება ფირმა «მელოდიას», უფლებით კომერციულად გამოუშვან სხვადასხვა ზომის ფირფიტები: პატარა «მინიონი», საშუალო ზომის და დიდი ზომის «გიგანტი»! გაყიდული ფირფიტების ოდენობას ააქვს დიდი კომერციული მნიშვნელობა, სახელმწიფოს შემოსავლისთვის და შემსრულებლის იმიჯისთვის. რაც მეტი ფირფიტა გაიყიდება მით უფრო ცნობილი ხდებოდა შემსრულებელი.

მეოთხე – «ოქროს ფონდში» მიღებული ჩანაწერები გადაეგზავნება მუსიკალურ ჟურნალს «კრუგაზორს», სადაც აუცილებლად დაიბეჭდება ინტერვიუ შემსრულებლებთან და «რბილ ფირფიტაზე» შესაძლებელი იქნება მათი სიმღერების მოსმენა!

მეხუთე – მხოლოდ «ოქროს ფონდში» მიღებული ჩანაწერების გადაცემა  ხდებოდა მაღალი სიხშირეების მქონე, რადიოს მთავარი კანალებით –  «მაიაკის» და რადიოს პირველი პროგრამით, მთელი მსოფლიოს მაშტაბით!

მეექვსე – თავად, საკავშირო რადიოს მუსიკალური გადაცემის რედაქცია ამ ჩანაწერებს იყენებენ ცნობილ რადიო გადაცემებში: «რადიო შუადღე», «საღამოს კონცერტები» და ა. შ. ამ გადაცემებს ძალიან დიდი მსმენელების აუდიტორია უსმენს! რაც არ უნდა გაგიკვირდეთ, სწორედ ამ მსმენელებისაგან მოდის რადიო კომიტეტში უამრავი წერილები თხოვნით, ხშირად მოვასმენინოთ გადაცემებში ესა თუ ის მომღერალი!  ასე, რომ რადიოს  რედაქტორები შესანიშნავად ერკვევიან მომღერლებში ვინ უფრო პოპულიარულია! ეს რაც შეეხებოდა «ოქროს ფონდში» მიღებული ჩანაწერის «გზას»!

ეხლა, რაც შეგვეხებოდა პირადად ჩვენ, როგორც მომღერლებს! ის რაც გვითხრა და აგვიხსნა გენადი ჩერკასოვმა, ჩვენთვის ისეთი საიდუმლო ყუთის აღმოჩენას ნიშნავდა, სადაც იმალებოდა უხილავი ინფორმაციები, რომლის გასაგებად დაგვჭირდებოდა ალბათ ათეული წლეები!

აი, თუ რა გვითხრა და აგვიხსნა გენადი ჩერკასოვმა:

პირველი – საკავშირო რადიოს სამხატვრო საბჭო თავჯდომარე არის მსოფლიოში ცნობილი მომღერალი, შესანიშნავი მეცო-სოპრანო, დიდი თეატრის წამყვანი სოლისტი ირინა არხიპოვა. საბჭო შედგება 30/35 ცნობილი მუსიკოსებისაგან, რადიოსა და ცენტრალური ტელევიზიის რედაქტორებისაგან. «დკს»-ში მიღებული ჩანაწერის მიმართ მათ აქვთ მკაცრი პასუხისმგებლობა, აქ არ მოქმედებს არც ნაცნობობა, არც წოდება! აქ იგულისხმება ჩანაწერის უმაღლესი დონე! ჩანაწერების უმაღლეს დონეზე საბჭოს წევრები აგებენ პასუხს!

თქვენი ჩანაწერების მოსმენის დროს სამხატვრო საბჭოს ესწრებოდნენ საკავშირო რადიოს ორკესტრების მთავარი დირიჟორები:  გენადი ჩერკასოვი, მაქსიმ შოსტაკოვიჩი,  ვლადიმირ ფედოსეევი, ნიკოლაი ნეკრასოვი, ვიაჩესლავ მიშერინი, რომლებმაც გამოთქვეს სურვილი თქვენთან პირადად გაცნობის, უნდათ თქვენი «ცოცხლად მოსმენა!» შემოქმედებითი ურთიერთობა ამ ცნობილ დირიჟორებთან იქნება ძალიან მნიშვნელოვანი თქვენი მომავლისთვის! ეს არის იშვიათი შესაძლებლობა, ერთად-ერთი შანსი რომელიც სწორად უნდა გამოიყენოთ!

მეორე – ასევე თქვენით დაინტერესთა ცენტრალური ტელევიზიის მუსიკალური რედაქციის მთავარი რედაქტორი ჩერმენ კასაევი. წლის ბოლოს დაგეგმილია საკავშირო სატელევიზიო კონკურსი «მოლოდიე გოლოსა» და ის ეძებს კონკურსისთვის ახალგაზრდა, კარგ მომღერლებს. შესაძლებელია თქვენც მიგიწვიოს კონკურში მონაწილეობის მისაღებად!

მესამე – ორკესტრის მუსიკოსებითვისაც ძალიან დიდი მნიშვნელობა ააქვს იმას, თუ მათი მონაწილეობით შესრულებულ ჩანაწერს სამხატვრო საბჭო მიიღებს «დკს»-ში, ასეთ შემთხვევაში მათ ხელფას დაემატება გარკვეული თანხა, თუ ჩანაწერი შეფასდება როგორც «ვდკს»-ად მაშინ დამატებით თანხას ვერ მიიღებენ! აქედან გამომდინარე მუსიკოსების უჩნდებათ სუფთა ადამიანური დამოკიდებულება მომღერლების მიმართ: ან კარგი, ან ცუდი! ასე, რომ თქვენს მიმართ ჯერჯერობით მათ კარგი დამოკიდებულება აქვთ.

მეოთხე –  ასევე აღინიშნა თქვენი არანჟიროვკების მაღალი დონე! ეს თქვენთვის კიდევ  ერთი  კარგი შანსია, ვინაიდან არანჟიროვშიკის შრომა საკმაოდ მაღლად ფასდება, თქვენთვის კი ფინანსურად კარგი დახმარება იქნება!

მთავარი რედაქტორის ამ ინფორმაციამ და საჭირო რჩევებმა ძალიან დიდი დახმარება გაგვიწია რთულ სიტუაციაში სწორი გადაწყვეტილების მიღების დროს! როგორც მერე გამოირკვა გენადი ჩერკასოვს 1972 დაუწყია  მუშაობა საკავშირო რადიოში მთავარ რედაქტორად და «საათის მექანიზმივით» აწყობილი მუსიკალურის რედაქციის მუშაობა მისი «ჩამოყალიბებული» ყოფილა!

1973 წლის რვა მარტისთვის მიძღვნილ სადღესასწაულო ორ კონცერტში ვიმღერეთ სილანტიევის ორკესტრთან ერთად, წარმატებული გამოდგა ჩვენი გამოსვლა. კონცერტში ბევრი ცნობილი მომღერლები იღებდნენ მონაწილეობას, მათ შორის იყო იოსიფ კობზონი, რომელსაც იური სილანტიევისთვის უთქვამს: «ამ ბიჭებს რა ენაზეც უნდათ იმ ენაზე იმღერონ, მხოლოდ არა რუსულადო!». ეს სიტყვები ჩუმად, საიდუმლოდ გვითხრა ბატონი იურის მეუღლემ ოლგა კოვოლიოვამ! მაშინ ჩვენ ჩანაფიქრში არ შედიოდა რუსული ნაწარმოებების სიმღერა! ჩვენ გვინდოდა ჩაგვეწერა ქართული ნაწარმოებები ისეთ დონეზე, რომ სამხატვრო საბჭოს მიეღო «ოქროს ფონდში».

ანსამბლ «ჟალეიკასთან» ჩავწერეთ სამი სვანური სიმღერა: «ბუბა ქაქუჩელა», «ირინოლა» და «მირანგულა». ეს სამივე სიმღერა სამხატვრო საბჭომ მიიღო «დკს»-ში, ოქროს ფონდში! რამაც ჩვენი და რედაქტორის დიდი სიხარული გამოიწვია. გაზეთ «ალიონის» მკითხველებისგან იქნებ ვინმეს გაუჩნდეს კითხვა: «ორმა მომღერალმა როგორ ჩაწერეთ სამ ხმიანი სიმღერებიო?» გპასუხობთ – ჩაწერის დროს ჯერ ვმღერივართ ორ ხმას, მაგალითად – პირველ და მეორე ხმას, შემდეგ იმ ორ ხმასთან ერთად მღერიხარ მესამე ხმას, ბანს! გააჩნია სიმღერის სირთულეს, შეიძლება სჯობდეს ჯერ იმღერო ბანი და პირველი ხმა, ხოლო მერე დაამატო საშუალო, მეორე ხმა! ხმის რეჟისორი ჩასაწერ აპარატურაზე «შეკრებს» ყველა ხმებს ერთად და თქვენ გესმით სამხმიანი სიმღერა. ჩაწერის ასეთ ხერხს ჰქვია «დოპისკა».

ხალხური რადაქციის რედაქტორმა დინა კერესელიძემ გვთხოვა ჩაგვეწერა «სულიკო» და «ციცინათელა», ყველაზე ცნობილი და საყვარელი სიმღერები რადიო მსმენელებისთვის! თუ შეიძლება ერთი კუპლეტი მაინც რუსულადო! მე მქონდა ამ სიმღერების არანჟიროვკები «რეგეს» სტილში, სადაც მუსიკალური ანსამბლის ჟღერადობა სიმღერას უმატებდა სინაზეს, გამჭირვალობას, მაგრამ არ გაგვაჩდა ზუსტი ქართული და რუსული ტექსტები. აქ შეცდომები დაუშვებელი იყო! იმავე საღამოს დაურეკეთ მამას და ვთხოვეთ გამოერთმია ზუსტი ტექსტი იმ მომღერლებისთვის, ვინც ამ სიმღერებს სცენაზე ასრულებდნენ.

უნდა გითხრათ, რომ მახარაძის «შვიდკაცა»-ს პირველი შემადგენლობა დღესაც მიმაჩნია საუკეთესო კოლექტივად, ყველა მათგანს გააჩნდა საოცარი, შესანიშნავი ხმები და ყველანი, ყოველგვარი გამონაკლისის გარეშე იყვნენ ქართული ხალხური სიმღერის შესრულების დიდოსტატები! მე განსაკუთრებით კარგად მახსოვს ბადრი ინგოროყვა, მისი იუმორით და კეთილი გულით! ალბათ კიდევ იმიტომ, რომ ბადრი ყველაზე ახალგაზრდა იყო და «შვიდკაცას» რეპეტიციების შესვენების დროს, ჩვენ პატარებს ხშირად გვეთამაშებოდა, გვართობდა. მისგან შექმნილ ლამაზ – ლამაზ სიმღერებს გვიმღეროდა. ღმერთო! რა კარგი ადამიანები წავიდნენ ადრეულად ზეციურ სამყაროში! უფალო, ნათელში ამყოფე მათი სულები!

«სიურპრიზი» რომელიც შეგპირდით თქვენ, გაზეთ «ალიონის» მკითხველებს და ბატონ ტრისტან სიხარულიძეს –  არის სიმღერების «სულიკოს» და «ციცინათელას» სიტყვები. ამ სიმღერებს, დიდი ხნის უკან ბატონი ტრისტანი მღეროდა ჯერ კიდევ ვარლამ სიმონიშვილის დიდებულ ანსამბლში! ეს სიტყვები დაწერილია მისი ხელით. ბოლოში კი წერია: «კეთილი სურვილებით, თქვენი ტრისტან სიხარულიძე».

     52 წელი გავიდა იმ დღიდან, მე კი ამ ორ ფურცელს ვინახავ როგორც რელიქვიას, დიდ საგანძურს, ნიშნად დიდი სიყვარულისა და მეგობრობისა! მადლობთ ბატონო ტრისტან! ყველასთვის საყვარელო მომღერალო და კეთილი სულის ადამიანო!

როცა რადიოს პოპულარულ გადაცემების ეთერში გადასცეს «სულიკო» და «ციცინათელა», მსმენელის რეაქცია ამ სიმღერებზე იყო გასაოცარი! ათასობით მადლიერების წერილი მიიღო საკავშირო რადიომ მსმენელებისაგან. დაიწყო ციებ-ცხელება, ყველაფერი აინტერესებდათ ჩვენ შესახებ. ჩვენთვის გასახარი, მაგრამ ძალიან მოულოდნელი იყო მსმენელების ასეთი რეაქცია. რედაქტორმა დაგვამშვიდა: «ეს ჩვეულებრივი ამბავია,  თუ შემსრულებელი მოეწონათ ყოველთვის ასე ხდება, ჩვენ მიჩვეულები ვართ და თქვენც მიეჩვევითო».

ჩაწერებს რადიოში დიდი დრო მიქონდა, არანჟიროვკების გაკეთებას, რეპეტიციებს იური სილანტიევთან, ნიკოლაი ნეკრასოვთან, ვიაჩესლავ მიშერინთან. ჩვენ ჯერ კიდევ ოფიციალურად არ ვმუშაობდით რადიო კომიტეტში, სხვა სიტყვებით არ გვეძლეოდა ხელფასი. ვითვლებოდით როგორც რადიოში ჩაწერებზე მიწვეული სოლისტები, ამიტომ უკვე დრო იყო მოგვეძებნა ხელფასიანი სამსახური.

გადავწყვიტეთ გვეცადა ბედი «როსკონცერტში». ამ ორგანიზაციაში მუშაობდა უამრავი, სხვადასხვა ჟანრის კოლექტივები. მათ კონცერტებს, გასტროლებს საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე ზედამხედველობას უწევდა «როსკონცერტის» ხელმძღვანელობა! მხოლოდ მესამედ მისვლაზე, როგორც იქნა მიგვიღო ხადიკინმა ვლადისლავ სტეფანოვიჩმა, «როსკონცერტის» გენერალურმა დირექტორმა. ჩვენთან გასაუბრების შემდეგ გამოიძახა მისი მოადგილე ბარსოვი (შეიძლება გვარი მეშლებოდეს) და რომელიღაცა ანსამბლის ხელმძღვანელი. მისცა მათ განკარგულება ჩვენთვის დაენიშნათ მოსმენა.

ერთი კვირა ველოდით როდის დაგვიძახებდნენ მოსმენაზე. მერე ჩვენ თვითონ გამოუძახლებლად მივედით «როსკონცერტში», მოვძებნეთ დირექტორის მოადგილე, რომელმაც სრულიად მშვიდად, ვითომც არაფერიო, გვითხრა: «დამავიწყდა თქვენი გამოძახებაო». მოგვცა მისი ტელეფონი – სამ დღეში დამირეკეთო! გასაგები გახდა, რომ ამ ორგანიზაციაში, როგორც ყველა საკონცერტო დიდ ორგანიზაციებში ძაღლი პატრონს ვერ ცნობდა. «როსკონცერტს» საკავშირო რადიოში არსებულ მუშაობის სისტემასთან არაფერი საერთო არ გააჩნდა!

* * * 

«როსკონცერტის» სამხატვრო საბჭოს გადაწყვეტილებით მიგვამაგრეს ცნობილ რუსულ ანსამბლს «ივან და მარიას». ანსამბლს მალე, 21 დღიანი გასტროლები ეწყებოდათ სმოლენსკში, ნიჟნი ნოვგოროდში, ორიოლში და ომსკში. აფიშაზე წითელი, დიდი ასოებით აღნიშნული იყო კვარტეტი «ივან და მარია» რაც ნიშნავდა, რომ კონცერტის პროგრამა ძირითადად მათზე იყო აწყობილი, ანსამბლის მუსიკოსების და ჩვენი გვარი კი შავი, პატარა ასოებით იყო დაწერილი, როგორც დამხმარე მუსიკალური ნომრები. ჩვენი საკონცერტო ნომერი ასე გამოიყურებოდა: ჯერ გოგი მღეროდა, მე როიალზე უწევდი აკომპონიმენტს. მერე მე ვმღეროდი, გოგი მიწევდა აკომპონიმენტს. ნომრის ბოლოს კი ორკესტრის თანხლებით, დუეტათ ვასრულებდით ქართულ სიმღერას! აი, სულ ეს იყო ჩვენი ნომერი!

სმოლენსკში პირველ კონცერტს ესწრებოდა ნახევარი დარბაზი. დღის მეორე კონცერტს კი უკვე გაცილებით მეტი. მეორე დღეს დარბაზი ჩვენდა გასახარად სავსე იყო მაყურებლებით. სმოლენსკის ფილარმონიის დირექტორი მოვიდა კონცერტის ბოლოს და განაცხადა: «გთხოვთ, კონცერტის პროგრამაში კიდევ ერთი გამოსვლა დაუმატოთ ქართველებს, მაყურებელიც ითხოვს და მეც მიმაჩნია, რომ კონცერტისთვის ასე უკეთესი იქნება!»

ეს განცხადება «ივან და მარიასთვის» არა სასიამოვნო იყო. რა თქმა უნდა შეეძლოთ ქვა აეგდოთ და თავი შეეშვირათ, მაგრამ ასე არ მოიქცნენ, არ გაამძაფრეს დამოკიდებულება ფილარმონიასთან. ჩვენ კი გვთხოვეს სასწრაფოდ მოგვემზადებია სიმღერები კიდევ ერთი გამოსვლისთვის!

ასეთი განახლებული საკონცერტო პროგრამით მოვიარეთ ნიჟნი ნოვგოროდი, ორიოლი და ომსკი! ყველგან ფილარმონიის დირექტორებმა მოინდომეს ჩვენთან გაცნობა, მოგვცენ ტელეფონის ნომრები და გამოთქვეს სურვილი ჩვენთან თანამშრობლობის.

«როსკონცერტმა» ამ გასტროლებით სამი სიკეთე გაგვიკეთა: 1. ნათელი გახდა, რომ «როსკონცერტში» მუშაობა ჩვენთვის ამ დროისთვის არ იყო სწორი გადაწვეტილება. სანამ ყველასთვის ცნობილი მომღერალი არ გახდები და  შენი კოლექტივი არ გეყოლება, არავითარი აზრი არ ააქვს ასეთ დიდ ორგანიზაციაში მუშაობას! 2. სანამ ჩვენ გასტროლებზე ვიყავით «როსკონცერტის» დირექციამ ჩვენი საბუთები წარადგინა კულტურის სამინისტროში ატესტაციისათვის და დაგვინიშნეს მომღერლების სტავკები.

3.ამ გასტროლებმა გვაგრძნობინა, თუ რას ნიშნავს «კონცერტი», შეჯიბრი, რომელშიც გამარჯვებულს ირჩევს მაყურებლების უმრავლესობა, შენგან დამოუკიდებლად! თუმცა სიმღერის დროს, თავში არასდროს არ მომსვლია ასეთი უცნაური აზრი, რომ ვიღაცას უნდა შევეჯიბრო ან ვაჯობო!

სიმღერის პროცესი სულ სხვა რამ არის, ვიდრე ბევრი ფიქრობს! სიმღერის დროს გასაოცარი რაღაცეები ხდება! მე ჩემ განცდებზე მოგიყვებით, იქნებ თქვენც დაინტერესთეთ რას გრძნობდა, რას განიცდიდა სცენაზე მომღერალი გია ბეშიტაიშვილი!

ამ მუსიკალურ პროცესში ფიზიკური და სულიერი ერთმანეთშია შერწყმულია, მაგრამ მათი შეფარდება, ბალანსი, ჩემთვის დაახლოებით ასეთია: 40% – 60%-ზე. რა თქმა უნდა ყოველთვის ვცდილობ სასიმღერო აპარატი მქონოდეს კარგ, ფიზიკურად ჯამრთელ მდგომარეობაში, რომ მაქსიმალურად მზად ვიყო სიმღერის პროცესისთვის. შემდეგ ვიწყებ 15/20 წუთიან «გამღერებას» სპეციალური სახმო სავარჯიშოებით, ყველა ხმოვან ბგერებზე, მათ ურთიერთ შერწყმაზე. ასე ვთქვათ ეს არის ფიზიკური «გაცოცხლება» ენის, ცხვირის, სახის, პატარა ენის, თავის რეზონატორების.  შემდეგ ვმღერივარ რამოდენიმე მუსიკალურ ფრაზას ჟორჟ ბიზეს «მარგალიტების მაძიებლები»-დან ან ბახ-გუნოს «ავე მარია»-დან, რომ ხმამაც ემოციურად ჩაერთოს სიმღერის  პროცესში! სცენაზე გამოსვლის წინ ყოველთვის რაღაც შინაგან მღელვარებას ვგრძნობ, მაგრამ როგორც კი ვიწყებ სიმღერას, პირველსავე ხმის გაჟღერებაზე მღელვარება ქრება, ყელში ვგრძნობ ხმის ვიბრაციას, რომელიც თანდათან გადაეცემა და ავსებს მთელ სხეულს!

    ხმა, ხმის ვიბრაცია შენგან დამოუკიდებლად ხდება სიმღერის პროცესის მართველი! მთავარია ხელი არ შეუშალო, არ ააჩქარო, არაფერი არ დააძალო! ხმამ თვითონ იცის ყველა შენი, იმ წუთიერი ფიზიკური შესაძლებლობები და იცის როგორ ავიდეს სულიერ სიმაღლეზე! თუ ხმას არ მიენდობი, მაშინ შენი სიმღერა დარჩება ფიზიკურ სიმაღლეზე, ხმების გამოცემის დონეზე, ასეთ შემთხვევაში ხშირად ამბობენ: «ხმა ვირსაც აქვსო!». მაგრამ თუ ხმას აცლი, მას მიენდობი, ფიზიკურად კუნთების ზედმეტათ დაძაბვით თუ არ შეუწყვიტავ მსვლელობას, მაშინ იწყება სიმღერა სულიერ სიმაღლეზე, სავსე ემოციებით, განცდებით, რაც გადაეცემა მსმენელს და მყარდება ემოციური კავშირი მომღერალსა და მსმენელს შორის!

სრულიად შესაძლებელია, რომ ძალიან რთულად ავწერე ეს პროცესი. ამიტომ მოვიყვან ერთ შემთხვევას, რომელიც თავს გადახდა დიდ ქართველ ბარიტონს ბატონ პეტრე ამირანაშვილს და ტენორს ლადო კანდელაკს (ამბავი მოსმენილი ბატონ ლადოსაგან).

ერთხელ ზაფხულში, ქალაქ მახარაძეში კონცერტის ჩასატარებლად ჩამოსული ბატონი პეტრე და ბატონი ლადო ერთმა ნათესავმა ოჯახში მიიწვია. საღამოს, გურული სუფრის მერე, ღია აივანზე გაუშალეს საწოლები. დილით როცა გაიღვიძეს ბატონმა პეტრემ გადასძახა ლადოს: «როგორ ხარ ლადო?», «ვეფხვივით ვარ ბატონო პეტრე, ვეფხვივით!» უპასუხა ლადომ! ამ სიტყვებზე ბატონ პეტრეს ყვირილი დაუწყია: «არა კაცო, არა! არ მინდა ვეფხვივით, არა! მინდა ბულბულივით იყო!». ეს ამბავი გავიხსენე იმისთვის, რომ მიმიხვდეთ რას ვცდილობდი მეთქვა თქვენთვის ცოტა ზემოთ.

ადამიანების უმრავლესობა სიმღერას სიტყვებით აღიქვამს! სიმღერის სიტყვებს კი გებულობს, მაგრამ არ განიცდის! სხვისი სულიერი ტკივილი, ტანჯვა უმეტეს წილად ჰარი-ჰარალეა!

მე მესმის, ჩემთვის გასაგებია, როცა1986 წლის 28 ივლის, მახარაძის თეატრის სცენაზე, «მოიდანახეს» სიმღერის დროს მთელი დარბაზი ტიროდა, ჩვენც ვტიროდით! იმიტომ, რომ დარბაზი სავსე იყო  ადამიანებით, ვისთვისაც სიტყვა «მოიდანახე» იგივე სულიერ ტკივილს და ტანჯვას იწვევდა, რასაც განვიცდიდით ჩვენ, ძმები გოგი და გია ბეშიტაიშვილები სცენაზე! ამ სიმღერის ყველა სიტყვა, ყველა ბგერა მათვის გასაგები, გულთან მისატანი იყო, ვინაიდან სიმღერა მათ, მშობლიურ ქართულ ენაზე ჟღერდა. თანაც ვმღეროდით იმ  ქალაქში სადაც მოიდანახის სასაფლაოზე განისვენებდნენ მათგან სამუდამოდ წასული უახლოესი და უსაყვარლესი ადამიანები!

ჩემთვის გასაგებია რატომ ტიროდნენ. დღესაც რომ ვიმღეროთ «მოიდანახე» იგივე გამეორდება, ისევე ისე იტირებს მაყურებელი დარბაზში და ჩვენ კი სცენაზე!  მაგრამ…  გაუგებარ, ამოუხსნელ რეაქციას იწვევდა ეს სიმღერა სხვა ქვეყნებში. არა მარტო რუსეთში, იუგოსლავიაში, პოლონეთში, შვეიცარიაში, გერმანიაში. ყოველგვარი გამოცხადების, ახსნა-გარმატების გარეშე, ამ სიმღერის შესრულების დროს დარბაზში ყოველთვის  მოიძებნებოდა ადამიანები რომლებიც მძაფრად განიცდიდნენ, უხმოდ ტიროდნენ. ადამიანები, რომლებმაც არ იცოდნენ არც ქართული ენა, არც სიმღერის შინაარსი, ცხვირსახოცებით იწმენდნენ ცრემლებს, უფრო მეტწილად კი ეს იყო ქალები! კოცერტის დამთავრების მერე, მოდიოდნენ ჩვენთან, აინტერესებდათ სიმღერის შინაარსი. სიმღერის, რომელმაც მათში გამოიწვია ასეთი დიდი განცდები.

მინდა, თქვენ რამოდენიმე წამით გაგახსენოთ ფილმი «ჯარისკაცის მამა», როცა სერგო ზაქარიაძე მომაკვდავ შვილს ჩასძახის: «დედაშენს  რა უთხრა შვილო?» ამის გახსებაც კი გულს ტკივილით შეგიკუმშავს! ამ კადრებს, ამ სიტყვების გაგონებას ვერ ვუძლებ, ვერ ვიკავებ ემოციებს, ვტირი! ათასჯერ რომ ვნახო, მაინც ასე მემართება! ხშირად მიფიქრია, სხვა არტისტს რომ ეთამაშა ეს სცენა, ნუთუ ასევე მძაფრად იმოქმედებდა ჩემზე? იმოქმედებდა, მაგრამ დიდებულ სერგო ზაქარიაძის გულიდან  ამოხეთქილი ტკივილის ხმა სამუდამოდ დარჩა ჩემ მახსოვრობაში! სწორედ ასეთი, სულიერად ამაღლებული ხმის გამო, ქართველმა ხალხმა ვანო სარაჯიშვილს ვეფხვი კი არა, «საქართველოს ბულბული» შეარქვა!

დაუბრუნდეთ 1973 წელს, მოსკოვს! სერიოზულად შეუდექით ჩვენ საქმიანობას საკავშირო რადიოში, ჩანაწერებს რადიოს ფონდში, რეპეტიციებს და კონცერტებში მონაწილეობას სილანტიევთან,  ნიკოლაი ნეკრასოვთან, ვიაჩესლავ მიშერინთან. თავისუფალ დროს კი დავიწყეთ სამსახურის ძიება. ყველა კულტურის სახლში იყო სამუშაო ადგილები, კარგი ხელფასებით, მაგრამ დილიდან გვიან საღამომდე უნდა ყოფილიყავი სამუშაო ადგილზე, რაც ჩვენ არანაირად არ გვაწყობდა. საბედნიეროდ გამოიძებნა სამუშაო ადგილი მოსკოვის მაქსიმ გორკის სახელობის კულტურისა და დასვენების პარკში, მუსიკალური ორკესტრის ხელმძღვანელად! ეს ორკესტრი გარდა ორშაბათისა და სამშაბათისა, ყოველ საღამოს 19:00 – 22:30 წუთამდე აკომპონიმენტს უწევდა «საბალო ცეკვებს». დიდ დარბაზში, ექვსი მეტრის სიმაღლის კედლებით, ყოფილ სამეფო კავალერიის მანეჟში «შესტიგრანიკში». დარბაზი 3000-დე ადამიანზე იყო განსაზღვრული!

ორკესტრის მუსიკოსებთან გაცნობის დროს გამოირკვა, რომ პარკის ხელმძღვნელობა აპირებდა ამ ორკესტრის დაშლას და «საბალო ცეკვები»-ს მაგივრად დარბაზის საწყობად გამოყენებას.

მე ვესაუბრე პარკის კუტურის განყოფილების ხელმძღვანელს და შევთანხმდით, რომ თუ დამაცლიდა, ორ-სამ თვეში გავაკეთებდი  ახალ მუსიკალურ პროგრამას «ვეჩერ ტანცა», რომელიც ასევე არ გამორიცხავდა საბალო ცეკვებსაც, ჩვენ კი მოგვცემდა საშუალებას გაგვეფართოეობია საცეკვაო რეპერტუარი, რაც საინტერესო იქნებოდა დასასვენებლად შემოსულ ახალგაზრდობისათვის! რამდენი დრო, შრომა დაგვჭირდა და რა დიდი როლი შეასრულა პროგრამა «ვეჩერ ტანცა»-მ ჩვენ სამომღერლო კარიერაში ამაზე  შემდეგ სტატიაში მოგითხრობთ!

1973 წლის შემოდგომაზე ჩემთვის დადგა ის დრო, როცა ახალგაზრდა მამაკაცი იღებს სერიოზულ გადაწყვეტილებას შექმნას  თავისი ოჯახი, დაქორწინდეს, გააჩინოს შვილები და როგორც მამამ ყველაფერი გააკეთოს მათ აღზრდაზე და მათ ბედზე! იმ დროს მე ვიყავი 26 წლის, ჩემი საცოლე ტატიანა იაკოვლევა კი 19 წლის.

ორი, ერთმანეთისგან ეროვნებით განსხვავებული ადამიანების შეუღლებას აქვს ბევრი სერიოზული მინუსები და ერთი დიდი პლიუსი! მინუსებზე მსჯელობას აქ არ შეუდგები, ბევრ დროს წაგვართმევს, დიდი პლიუსი კი არის – სიყვარული! თუ ნამდვილ სიყვარულთან გვაქვს საქმე! როგორც ყველა თქვენთაგანი, ჩვენც ლამაზები ვიყავით ახალგაზრდობაში, სიცოცხლით სავსე, უამრავი ოცნებებით და ჩანაფიქრებით. ყველაფერი გვიხაროდა: შვილების პირველი ნაბიჯები, მათგან პირველი სიტყვების გაგონება! ალბათ ასეთი იყო ჩემი ბედი! ასე იყო, თუ ისე იყო, უკვე 52 წელია ერთად ვართ! გვყავს სამი შვილი: ია, მანანა და კაკო! სამი შვილიშვილი: არტიომი, ნიკიტა და პალინა! ჩემ მოგონებებს ჩვენი ქორწილის შესახებ მახარაძეში შემდეგ წერილში მოგწერთ!

ახლა კი 1973 წლის კიდევ ერთი კარგი ამბავის მოყოლა მინდა თქვენთვის: ნოემბრის თვეში ჩატარდა ცენტრალური ტელევიზიის საკავშირო კოკურსი «მოლოდიე გოლოსა» სადაც მონაწილეობის მისაღებად ჩვენ მიგვიწვია მუსიკალური რედაქციის მთავარმა რედაქტორმა. ამ კონკურსის მსვლელობას ცენტრალური ტელევიზიის  პირველი პროგრამა გადაცემდა მთელი საბჭოთა კავშირის მასშტაბით და ყველა სოციალისტურ ქვეყნებში. ჩვენ ორკესტრის თანხლებით შევასრულეთ ოთარ თევდორაძის შესანიშნავი სიმღერა «მოგონება»! თქვენ ადვილად რომ გაიხსენოთ ეს სიმღერა შეგახსენებთ სიმღერის პირველ სიტყვებს «კართან მოდგა შემოდგომა, ნაადრევად მოფრენილი». მოკლედ, ჩვენ  ამ კონკურსში მოგვანიჭეს მეორე ადგილი და მაყურებლების სიმპატიის პრიზი! ეს ჩვენთვის დიდ წარმატებას ნიშნავდა, ვინაიდან შემდეგ კონცერტებში უკვე ჩვენ გვაცხადებდნენ სატელევიზიო საკავშირო კონკურსის «მოლოდიე გოლოსას» ლაურეატებად, რაც უკვე ჩვენ სტატუსზე მიუთითებდა! გახარებული იყო ოთარ თევდორაძე, შესანიშნავი კომპოზიტორი, მაგრამ ძალიან წუხდა, რომ თბილისში ამ ჩვენმა «საერთო» წარმატებამ არავითარი გამოძახილი არ გამოიწვია! ამჯერადაც ვერ დაგვინახეს, ვერ შეგვამჩნიეს! აბა რა უნდა ვთქვა, ალბათ ასეთი იყო ჩვენი ბედი, თუ უბედობა!

ცხოვრების მატარებელი კი მაინც გაუჩერებლად წინ მიქროდა და ჩვენც ვაგრძელებდით ჩვენ გზას! მომავალ შეხვედრამე! წარმატებებს გისურვებთ!

        გია ბეშიტაიშვილი

მსგავსი სტატიები