ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეამ საქართველოს შესახებ რეზოლუცია დაამტკიცა

ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეამ საქართველოს შესახებ რეზოლუცია 89 ხმით 3-ის წინააღმდეგ დაამტკიცა. ამასთან, ასამბლეის 5-მა წევრმა კენჭისყრაში მონაწილეობისგან თავი შეიკავა.

რეზოლუციის პროექტში აღნიშნული იყო, რომ ასამბლეა ღრმა მწუხარებას გამოთქვამს, რომ მიუხედავად ასამბლეის გადაწყვეტილებისა, მოეხდინა საქართველოს დელეგაციის რწმუნებათა სიგელების რატიფიცირება, მისმა ყველა წევრმა დატოვა დელეგაცია, რითაც უარყო დიალოგი, რის შედეგადაც ამჟამად ასამბლეაში არ არის ქართული დელეგაცია.

„ასამბლეის აზრით, მის მუშაობასა და მონიტორინგის პროცედურებში დელეგაციის მონაწილეობა, რომლის რწმუნებათა სიგელები რატიფიცირებულია, არის არა არჩევანი, არამედ ვალდებულება“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

პროექტში ასევე ხაზგასმულია, რომ საქართველოში ვითარება გაუარესდა.

„რეზოლუციაში 2585 (2025) ასამბლეამ განსაზღვრა რამდენიმე ძირითადი სფერო, რომლებშიც ის ელოდა შესამჩნევ და ხელშესახებ პროგრესს ქვეყანაში სიტუაციის შეფასებისას და 2025 წლის აპრილის სესიაზე ქართული დელეგაციის რწმუნებათა სიგელების გადახედვისას. ასამბლეა მწუხარებას გამოთქვამს, რომ ეს გადაუდებელი რეკომენდაციები დღემდე არ იქნა შესრულებული და ქვეყანაში ვითარებამ გაუარესება განაგრძო. რაც შეეხება მის მოწოდებას ხელისუფლებისთვის დაუყოვნებლივ დაიწყოს ინკლუზიური პროცესი, რომელშიც ჩართული იქნება ყველა დაინტერესებული მხარე და სოციალური აქტორი, მათ შორის მმართველი უმრავლესობა, ოპოზიცია და სამოქალაქო საზოგადოება, სასწრაფოდ აღმოფხვრას ბოლო საპარლამენტო არჩევნების დროს გამოვლენილი ხარვეზები და ნაკლოვანებები და შექმნას საარჩევნო გარემო, რომელიც ხელსაყრელია ახალი, ჭეშმარიტად დემოკრატიული, საპარლამენტო არჩევნებისთვის, რომელიც მომდევნო თვეებში უნდა გამოცხადდეს, ასამბლეა წუხს, რომ მსგავსი ნაბიჯები არ გადადგმულა. ამასთან დაკავშირებით ასამბლეა, კერძოდ: წუხს საარჩევნო კოდექსში ადგილობრივ არჩევნებთან დაკავშირებით ბოლო დროს მიღებული ცვლილებების გამო, რამაც, ვენეციის კომისიის აზრით, შეიძლება გამოიწვიოს მმართველი პარტიის პოზიციის შემდგომი გამყარება, ხელი არ შეუწყოს პოლიტიკური პლურალიზმის განვითარებას და ძირი გამოუთხაროს თანაბარი საარჩევნო უფლების პრინციპს. ამ მოსაზრების შესაბამისად, ასამბლეა მოუწოდებს ხელისუფლებას, გააუქმოს ეს ცვლილებები და უზრუნველყოს, რომ საარჩევნო ოლქების დელიმიტაცია განხორციელდეს მიუკერძოებელი და დამოუკიდებელი ორგანოს მიერ მკაფიო სამართლებრივი კრიტერიუმების საფუძველზე და შესაბამის დაინტერესებულ მხარეებთან კონსულტაციით; შეშფოთებულია საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტში ბოლო დროს შეტანილი ცვლილებებით, რომელიც ამცირებს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის წევრების დასანიშნად საჭირო უმრავლესობას და აუქმებს დანიშვნის პროცესში სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებთან კონსულტაციის კანონიერ მოთხოვნას, რაც კიდევ უფრო უთხრის ძირს საარჩევნო ადმინისტრაციის დამოუკიდებლობას; ითვალისწინებს ევროპის საბჭოს ადგილობრივი და რეგიონული ხელისუფლების კონგრესის მიერ 2025 წლის 26 მარტს მიღებულ რეზოლუციას, რომელიც ასკვნის, რომ დემოკრატიის, კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების პატივისცემასთან დაკავშირებული მრავალი ხარვეზი და გამოწვევა ხელს არ უწყობს 2025 წლის ადგილობრივი არჩევნების ნდობაზე დაფუძნებულ გარემოში ჩატარებას და, ფაქტობრივად, ვითარების გამწვავების რისკს ქმნის. ასამბლეამ კიდევ ერთხელ მოუწოდა საქართველოს ხელისუფლებას, შემდგომი შეფერხების გარეშე აღადგინოს პირობები ჭეშმარიტად დემოკრატიული არჩევნებისთვის.

ასამბლეა შეშფოთებულია, რომ დაკავებები და სამართლებრივი პროცესების ბოროტად გამოყენება მომიტინგეების, ჟურნალისტების და სამოქალაქო საზოგადოების ლიდერების მიმართ შურისძიების მიზნით გრძელდება. იგი აღნიშნავს, რომ გრძელდება სასამართლოს მიერ წინასწარი პატიმრობის განახლება ერთი შეხედვით საეჭვო სამართლებრივი საფუძვლებით, რაც ხაზს უსვამს წინა რეზოლუციებში უკვე გამოთქმული შეშფოთების გაგრძელებას. ამ კონტექსტში, იგი შეშფოთებულია რამდენიმე ქართული სოლიდარობის ფონდის აქტივების წინააღმდეგ დაწყებული სისხლის სამართლის გამოძიებით და გაყინვით, რომელიც ფარავდა დემონსტრაციებთან დაკავშირებით დაკავებული ან სამსახურიდან გათავისუფლებულთა იურიდიული დახმარების ხარჯებს, ჯარიმებს და შემოსავლის დაკარგვას. ასამბლეა იმეორებს თავის მოწოდებას, რომ ყველა დაკავებული მომიტინგე გათავისუფლდეს დაუყოვნებლივ და რეკომენდაციას უწევს ევროპის საბჭოს წამების საწინააღმდეგო კომიტეტს, მოინახულოს მათი დაკავების ადგილები.

დოკუმენტში ასევე აღნიშნულია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მიესალმება დემონსტრაციების დროს პოლიციის სისასტიკის შესახებ ცნობების შემცირებას, ასამბლეა კვლავ შეშფოთებულია, რომ ეს დარღვევები დღემდე არ არის ეფექტურად გამოძიებული, რამაც გამოიწვია დაუსჯელობის კლიმატი”, – ნათქვამია ტექსტში.

„ამ კონტექსტში, ღრმად შეშფოთებულია ქართული უფლებადამცველი ორგანიზაციების მიერ მოწოდებული ცნობებით, რომ დემონსტრაციებთან დაკავშირებით დაკავებულთა დიდი ნაწილი წამებასა და არასათანადო მოპყრობას ექვემდებარებოდა დაპატიმრების დროს და დაკავების ქვეშ ყოფნის პერიოდში. ის მოუწოდებს ხელისუფლებას, სრულად გამოიძიოს ყველა ასეთი ცნობა გამჭვირვალე და ეფექტიანი გზით. ასამბლეა გმობს ოპოზიციის ლიდერის, ელენე ხოშტარიას მიმართ დამამცირებელ მოპყრობას, რომელიც პოლიციელებმა იძულებით გააშიშვლეს დროებითი მოთავსების იზოლატორში, დემონსტრაციაზე მისი დაკავების შემდეგ“, – აღნიშნულია რეზოლუციის პროექტში.

დოკუმენტში ასევე ხაზგასმულია, რომ საქართველოში შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლებასთან დაკავშირებული გამოწვევები გრძელდება. ასამბლეა გამოთქვამს შეშფოთებას ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა შესახებ კანონში ახლახან მიღებული ცვლილებების გამო, „რომლებიც უარყოფითად აისახება შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლებაზე“.

„ასამბლეა აღნიშნავს, რომ ვენეციის კომისია ამ ცვლილებებთან დაკავშირებით თავის დასკვნაში, რომელიც მოითხოვა ასამბლეის პრეზიდენტმა, მიიჩნევს, რომ ეს ცვლილებები მიღებულ იქნა ზედმეტად ნაჩქარევად, შესაბამისი დაინტერესებული მხარეების მონაწილეობის გარეშე და, სავარაუდოდ, შემაფერხებელ გავლენას მოახდენს შეკრების თავისუფლებისა და გამოხატვის თავისუფლების განხორციელებაზე. ასამბლეა მოუწოდებს ხელისუფლებას, გააუქმოს ეს ცვლილებები და კიდევ ერთხელ მოუწოდებს ხელისუფლებას მიიღოს სრულიად ახალი კანონი ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა შესახებ, რომელიც სრულად შეესაბამება ადამიანის უფლებათა ევროპულ სტანდარტებს და კანონის უზენაესობას“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

რეზოლუციის პროექტში საუბარია საქართველოში არსებულ მედია გარემოზეც.

„სამწუხაროდ, მედია გარემო კვლავ უარესდება. ასამბლეა აღნიშნავს, რომ 2024 წლის მსოფლიო პრესის თავისუფლების ინდექსის მიხედვით, საქართველო 77-დან 103-ე ადგილზე ჩამოქვეითდა, ხოლო ევროპის პრესის თავისუფლების ანგარიში ხაზს უსვამს მედიის თავისუფლების სწრაფ გაუარესებას მზარდი ავტორიტარიზმის ფონზე. ამ კონტექსტში, ასამბლეა შეშფოთებულია მედიის კანონმდებლობაში შეტანილი ცვლილებებით, რომლებიც უკრძალავს მედიასაშუალებებს, მათ შორის ონლაინ მედიას, პირდაპირი ან ირიბი უცხოური დაფინანსების მიღებას (გარდა კომერციული რეკლამის, პროდუქტის განთავსებისა და მსგავსი აქტივობებისა) და მნიშვნელოვნად ზრდის საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის შინაარსის რეგულირების უფლებამოსილებებს“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

რეზოლუციის პროექტში საუბარია ხელისუფლების მხრიდან დაშინების ფაქტებზე და კრიტიკულად განწყობილი საჯარო მოხელეების გათავისუფლებაზე.

“ასამბლეა შეშფოთებით აღნიშნავს ქვეყანაში სოციალურ კრიზისზე ხელისუფლების რეაგირების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი საჯარო მოხელეების წინააღმდეგ დაშინებისა და შურისძიების შესახებ მუდმივ ცნობებს, მათ შორის სამსახურიდან გათავისუფლების ფაქტების დიდ რაოდენობას. იგი გმობს კანონმდებლობის მიღებას, რომელიც ზღუდავს საჯარო მოხელეების დასაქმების დაცვას და განმეორებით უარს საჯარო რეესტრის მხრიდან გასულ წელს დაარსებული „საჯარო მოხელეთა დამოუკიდებელი პროფკავშირის“ რეგისტრაციაზე”, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

ამასთან, ასამბლეა მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, გააუქმოს კანონი „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“.

„ის ეწინააღმდეგება საქართველოს ევროპული კონვენციით გათვალისწინებულ ვალდებულებებს. ასამბლეა იმეორებს თავის პოზიციას, რომ ეს კანონი შემდგომი შეფერხების გარეშე უნდა გაუქმდეს“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

რეზოლუციის პროექტში აღნიშნულია, რომ ასამბლეა შეშფოთებულია საქართველოს პარლამენტის მიერ “უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის აქტის” მიღებით.

„ასამბლეა ღრმად შეშფოთებულია საქართველოს პარლამენტის მიერ “უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის აქტის” მიღებით. ეს აქტი, რომელიც ემსახურება იმავე მიზნებს, როგორც სადავო კანონი “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ”, აწესებს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას შეუსრულებლობისთვის და დამანგრეველ გავლენას მოახდენს სამოქალაქო საზოგადოებაზე საქართველოში. ასამბლეა მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, სრულად გაითვალისწინოს ვენეციის კომისიის შეშფოთება და რეკომენდაციები ამ კანონთან დაკავშირებით მის მომავალ მოსაზრებაში. ასამბლეა ასევე შეშფოთებულია კანონმდებლობის მიღებით, რომელიც აუქმებს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების სავალდებულო მონაწილეობას და კონსულტაციებს კანონშემოქმედების პროცესში და ძირითად სახელმწიფო თანამდებობებზე დანიშვნაში, მათ შორის ცენტრალური საარჩევნო კომისიის წევრების, საპროკურორო საბჭოს წევრებისა და მოსამართლეთა უმაღლესი საბჭოს არამოსამართლე წევრების ჩათვლით. ასამბლეა მიიჩნევს, რომ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და სხვა დაინტერესებული მხარეების მონაწილეობა აუცილებელია კანონმდებლობის სოციალური მიმღებლობისთვის, განსაკუთრებით დე ფაქტო ერთპარტიული პარლამენტის კონტექსტში და მოუწოდებს საქართველოს პარლამენტს გააუქმოს ეს კანონმდებლობა“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

ასამბლეა გმობს მმართველი უმრავლესობის გადაწყვეტილებას შექმნას საპარლამენტო საგამოძიებო კომისია, შორსმიმავალი უფლებამოსილებით, „[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის] რეჟიმის და მისი პოლიტიკური წარმომადგენლების 2003-2012 წლებში განხორციელებულ საქმიანობაზე“, რომელიც მოგვიანებით გაგრძელდა 2013 წლიდან დღემდე.

„ასამბლეა შეშფოთებულია, რომ სისხლის სამართლის ბრალდება წაუყენეს „ნაციონალური მოძრაობის“ ყოფილ წევრებს, ასევე სხვა პიროვნებებს, რომლებმაც უარი განაცხადეს ამ კომისიის წინაშე წარდგენაზე. ასამბლეა ამ კონტექსტში განსაკუთრებით ღრმად შეშფოთებულია მმართველი პარტიის მიერ გაცხადებული განზრახვით აკრძალოს „კოლექტიური ნაციონალური მოძრაობა“ და შემოიღოს კანონმდებლობა, რომელიც კრძალავს ნებისმიერ მემკვიდრეს ან დაკავშირებულ პარტიებს. საქართველოში დემოკრატიული ოპოზიციის ეფექტიანი აკრძალვა იქნება ევროპის საბჭოს დებულებით გათვალისწინებული საქართველოს წევრობის ვალდებულებების უხეში დარღვევა. მაშინაც კი, თუ ჯერ კიდევ არ არის ამოქმედებული, მხოლოდ ასეთი ქმედების საფრთხე უკვე აღრმავებს ქვეყანაში არსებულ პოლიტიკურ განხეთქილებას და ხელს უშლის მიმდინარე კრიზისის მოგვარებას“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

რეზოლუციის ტექსტში ხაზგასმულია, რომ ამჟამად ასამბლეაში საქართველოს დელეგაცია არ არის წარმოდგენილი.

„იმეორებს რა 2585 (2025) რეზოლუციაში დადგენილ პირობებს, ასამბლეა მიიჩნევს, რომ მისი რეკომენდაციებისა და შეშფოთების გათვალისწინების კუთხით პროგრესის არარსებობა, როგორც ეს 2585 (2025) რეზოლუციასა და 2561 (2024) რეზოლუციაში „დემოკრატიის წინაშე არსებული გამოწვევები საქართველოში“ არის მითითებული, და ზოგადად, საქართველოში მიმდინარე დემოკრატიული უკუსვლა ხელს არ შეუწყობს ახალი ქართული დელეგაციის უფლებამოსილების რატიფიცირებას, თუ ისინი ასამბლეის მომავალ სესიაზე იქნებიან წარდგენილი“, – აღნიშნულია დოკუმენტში.

ასამბლეა მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, მიიღონ ზომები ასამბლეის მიერ გამოთქმულ შეშფოთებასა და რეკომენდაციებთან დაკავშირებით, რათა ქვეყანაში კრიზისი დაძლიონ და განაახლონ სრული თანამშრომლობა ევროპის საბჭოსთან და მის ასამბლეასთან.